Refik Halid “Nilgün” adlı romanında Ayşe Kadın’dan söz eder. Ayşe Kadın, Beykoz’un bir ücra bostanında yaz kış demeden uğraşır, fundalar, gübreler, çeşit çeşit fasulyeleri aşılar, köylü aklı ve bilgisiyle bir seleksiyon örneği ortaya çıkarır.

Ayşe Kadın… Patatesi yayan, yiyecek olarak kabul edilmesi için durmaksızın çabalayan Antoine Augustin Parmentier’nin manevi kızı. Ayşe Kadın… Şu bildiğimiz, tombul fasulyelere adını veren kadın. Selim İleri, “Oburcuğun Edebiyat Kitabı”nda paylaşıyor bu bilgiyi.

Ne ilginç değil mi? Yaz kış adından söz edilen bir sebzeye adınızın verilmesi. Kıtaların, yıldızların, hastalıkların ve daha pek çoklarının; onları keşfedenlerin, icat edenlerin isimleriyle anılması hoşuma gidiyor. İşte Ayşe Kadın da bu hikayelerden biri.

Bu arada siz zahmet etmeyin, Antoine Augustin Parmentier kimdir merak ettim, araştırdım, kısaca aktarayım. Sözümüz günün biri patatese gelince uzun uzun sohbet ederiz. Antoine Augustin Parmentier, bir Fransız kimyager. Aynı zamanda Fransız ordusunda subay olan Parmentier, patatesin faydaları üzerine ciddi araştırmalar yapmış.

Larousse FR’den alınan fotoğrafta Antoine Augustin Parmentier

Yaşadığı dönemde Avrupa’nın kıtlık tehlikesiyle karşılaşmış olması Parmentier’yi patatesi savunma konusunda cesaretlendirmiş. Patatesin yararları üzerine bilimsel kitapçıklar yayınlamış. Bu çalışmaları geniş yankı uyandırmış ve sonunda Fransa Kralı kendisine Paris civarında tarlalar tahsis etmiş.

Parmentier ile Ayşe Kadın tanışmış mı, gerçekte manevi baba kızlar mıymış, bu konuda bir bilgiye rastlamadım. Refik Halid, Parmentier ve Ayşe Kadın’ı uğraşları nedeniyle birbirlerine yakıştırmış da olabilir. Burası bizler için muamma!

Eh Ayşe Kadın’dan bu kadar söz etmişken, etli yemek tarifi vermeden kapayalım konuyu değil mi?

Etli Ayşe Kadın Fasulyesi

Malzemeler:
350 gr kemikli parça et,
1/2 kg Ayşe Kadın fasulyesi,
1 yemek kaşığı tereyağı,
1 yemek kaşığı sıvıyağ,
1 orta boy kuru soğan,
1 kırmızı biber (yeşil de olur),
3-4 diş sarımsak,
Yarım yemek kaşığı domates salçası,
1 orta boy domates,
Karabiber,
Tuz,
Arzuya göre acı kırmızı pul biber

Yapılışı:
Tencerede yağları eritip kızdırın. Üzerine kemikli parça etleri ekleyin. 1-2 dakika karıştırın. Tencerenin kapağını kapatıp etler suyunu salıp tekrar çekinceye dek orta ateş üstünde pişirin.

Kırmızı biberi uzunlamasına ikiye bölüp çekirdeklerini çıkarın. Sonra her parçayı yarım ay şeklinde parçalara ayırın. Etler sularını çektiğinde yemeklik doğradığınız soğanları, iri parçalarda kestiğiniz sarımsakları ve bu kırmızı biberleri ekleyin. Soğanlar pembeleşene dek karıştırın. Daha sonra ekleyeceğiniz malzemeler, salça ve kabuksuz olarak küp doğradığınız domatesler olacak. Bu aşamada; tuz, karabiber ve kırmızı acı pul biber ekleyebilirsiniz.

Uçlarını ve varsa kılçıklarını ayırdığınız Ayşe Kadınları yıkayın ve tenceredeki karışıma ilave edin. 1-2 dakika kavurduktan sonra su ekleyin. Tenceredeki malzemelerin üzerini yarım parmak kadar geçsin su miktarı. Önce orta ateşte, yemek suyu kaynadığında kısık ateşte, tencerenin kapağı kapalı olarak pişirin. Arada nazikçe karıştırın tenceredeki fasulyeleri alt üst edin. 25-30 dakikada yemeğiniz pişecektir. Tabii buna en iyisi bir parça tadına baktığınızda damak tadınız karar verecektir.

Ayşe Kadın, rahmetle anıyoruz seni…