Sarmada Kuş Üzümü İstemeyen, Meyveli Yemeğe Ne Der?

Mutfak kültürümüz ve damak tadımız günden güne değişiyor. Küreselleşmenin etkisiyle başta İtalyan ve Uzakdoğu olmak üzere dünya mutfaklarından lezzetler de soframızda baş köşeye oturuyor. Bunca koşuşturmaca arasında fast food kültürü önemli bir yer ediniyor. Eski usul yemekler, annelerimizi ziyaret ettiğimizde tadına vardığımız, nostaljik anılarımızın parçası olarak hafızamızda yer ediyor. Yeni neslin, bırakın eski usul yemeklere, yemek pişirmeye yanaşmaması nedeniyle Türk Mutfağı’nı zamanla konferanslarda konuşur, belgesellerde izler olacağız korkarım!

Kuş üzümünü, tatlı lezzetinden dolayı sarma içinde istemeyen damak tatları, yemek içinde meyve görmeye hayli hayli yanaşmaz sanırım. Oysa ki Türk Mutfağı, etli meyve yemekleri açısından oldukça zengin. Öyle ki ayvadan bademe, kayısıdan elmaya, kestaneden üzüme, eriğe, kiraza, yeni dünyaya kadar bir çok meyve etle birlikte yemek haline gelebiliyor. Bölgesel dağılıma bakarsak; Karadeniz, Güneydoğu Anadolu ve Akdeniz’de meyveler yemeklerde yaygın olarak kullanılıyor. Ege Bölgesi’nde ise etli meyve yemeği bilgisine rastlanmıyor.

Osman Güldemir ve Nevin Halıcı, Van Yüzüncüyıl Üniversitesi’nde 2009 yılında gerçekleşen 2. Traditional Foods Symposium’da “Türk Mutfağı’nda Geleneksel Etli Meyve Yemekleri” üzerine bir sunum yapmışlar. Bu yemeklerin önümüzdeki yıllarda yitirilmemesi ve tamamen unutulması tehlikesine karşı arşivlenmesini önemli görmüşler, elde edilen bilgileri kayıt altına almayı amaçlamışlar. Bu doğrultuda; bölgelerini temsil eden yaşlı kaynak kişilerle görüşmüşler, konu alanını doğru yansıtan basılı veya basılmamış çalışmaları taramışlar ve Türk Mutfağı’nda geleneksel etli meyve yemeklerini bir araya getirmişler. Bu çalışmada; ayva dolması, gallesi; erik, çağla yemeği; erik, ayva yahnisi, kayısılı gerdanı, lahmi kiraz, yeni dünya kebabı ve bunlar gibi bir çok yemek; kullanılan malzemeler ve kısa tarifleriyle sıralanıyor. Osman Güldemir ve Nevin Halıcı gibi araştırmacıların başımızdan eksik olmamasını diliyorum. Sözünü ettiğim çalışmanın tamamına buradan ulaşabilirsiniz.

Bu araştırmada rastladığım; Gümüşhane’den ayvalı ete, Gaziantep’ten çağlaşına, Bolu’dan etli kestaneye mim koydum. Bu tarifleri sizlerle buluşturmayı umuyorum. Yemeklerde kullanılmak üzere en fazla tercih edilen meyve ayva imiş, onu erik ve kayısı takip ediyormuş. Size tarifini vereceğim ayvalı, kestaneli ve bademli pilav, çeşitli kaynaklardan yaptığım araştırmalar sonucu ortaya çıktı.  Böylece, başarısız ayva püresi denememden sonra ilk kez ayvalı bir yemek yapmış oldum. Lezzetinden keyif duydum, darısı diğer meyveli tariflerin başına.